Kim był ten jeden z najznakomitszych filozofów starożytnego Rzymu? Ten Hiszpan, urodzony w Kordobie, zrobił niebywałą karierę polityczną, windując się na same szczyty władz Imperium Rzymskiego. Urodził się ok. 4 roku p.n.e. Żył w czasach panowania pięciu cesarzy: Augusta, Tyberiusza, Kaliguli, Klaudiusza i Nerona. Jego szlachetne pochodzenie, wykształcenie i wiedza dało pierwsze stanowisko w służbie państwowej kwestury ok 30 roku n.e. Wszechstronnie wykształcony, mistrz retoryki, przed przyjęciem zaszczytów we władzach rzymskich, udzielał się jako obrońca sądowy. Na szczeblach władzy osiągnął właściwie wszystko – został senatorem. Szczęśliwie udało się Senece przebrnąć przez rządy Augusta, Tyberiusza I Kaliguli. Za panowania Klaudiusza został jednaj posądzony o udział w czynach nierządnych i wygnany z Rzymu na ok. osiem lat. Za wstawiennictwem drugiej żony Klaudiusza – Agrypiny został odwołany z wygnania i powierzono mu edukację i wychowanie Nerona. Seneka włożył wiele wysiłku w ugruntowanie w Neronie zasad stoicyzmu, jednak im starszym był przeszły cesarz, tym bardziej uwidaczniały się inne, negatywne cechy charakteru i starania Seneki spełzły na niczym. Po dojściu młodocianego Nerona do władzy, rzeczywiste rządy w Imperium sprawowali Burrus i Seneka. Trwało to pięć lat, potem pełnię władzy przejął sam Neron. Władca ten okrutny, wymierzył Senece radykalną karę za rzekomą jego wiedzę o planowanym spisku na cesarza, polecił mu popełnić samobójstwo przez podcięcie żył. I tak w 65 roku n.e. Seneka zakończył swój żywot. Dzięki swojej działalności publicznej, swoim dziełom filozoficznym stał się prawdziwą ikoną i guru filozoficznym, tworzącym i wyznającym zasady życia stoickiego. Czy prowadził jednak przykładne życie według zasad, które wyznawał? Zdania są podzielone – od uznania go wręcz za świętego przez ówczesne autorytety Kościoła, do uznania go za przebiegłego manipulanta, karierowicza i uwielbiającego bogactwo i przepych snoba. Trzeba pamiętać, że Seneka nie prowadził życia pustelniczego lub zagłębionego w ciche pracownie filozoficznych uczelni. Żył on w centrum wydarzeń dworu cesarskiego, gdzie nie było miejsca na pozbawione przebiegłości ciche i wycofane postawy. Musiał walczyć o swoją pozycję, a to tak jak i współcześnie, związane było niejednokrotnie z bezpardonowym postępowaniem. W ocenie Seneki ciekawa opinię przedstawia Augustyn, który uważał, że „z racji swojego wysokiego stanowiska – chwalił to, co odrzucał, czynił to, co potępiał, wielbił to, co oskarżał, że słowem, odgrywał niezaszczytną rolę biegłego aktora i dyplomaty”. Jednak potomni zapamiętali Senekę jako gorliwego głosiciela wzniosłych idei moralnych, obrońcą ciemiężonych i słabszych. Jeśliby był jednak tak przebiegłym obłudnikiem, musiałby być wyjątkowo złym człowiekiem, a jednak wiele źródeł historycznych podkreśla jego pozytywne cechy i wielki wkład w szerzenie myśli filozoficznych. Współcześnie Lucjusz Anneusz Seneka pozostaje przedstawicielem nielicznego grona najwspanialszych myślicieli i kreatorów filozofii stoickiej. Dla mnie to jeden z trzech najważniejszych nauczycieli postaw stoickich, którego dzieła pozostają zawsze w zasięgu moich rąk.
(źródła: „Dialogi” Lucjusz Anneusz Seneka, seria Arcydzieła Wielkich Myślicieli przełożone na język polski, opatrzone wstępem przez Leona Joachimowicza oraz „Myśli” Seneki, wybrane, przełożone i opracowane przez Stanisława Stabryłę).